NLFI (voluit: stichting administratiekantoor beheer financiële instellingen), de stichting die namens de Nederlandse Staat de aandelen in onder andere de Volksbank houdt, heeft een advies uitgebracht aan de minister van Financiën, waarin verschillende toekomstopties voor de Volksbank geëvalueerd worden.
Steward-ownership is een optie
Steward-ownership, waarbij een stichting beheer de aandelen in de Volksbank zou beheren, is één van de geëvalueerde opties. Het rapport noemt dat deze optie met zich meebrengt dat de bank haar zelfstandigheid zal behouden en dat dit de mogelijkheid kan bieden om niet primair winstgericht te opereren en meer aandacht te hebben voor maatschappelijke impact en de belangen van stakeholders zoals klanten en medewerkers.
De mogelijkheid voor kapitalisatie van de bank wordt bij dit scenario als obstakel genoemd. Dat is enigszins kort door de bocht, zeker omdat elders in hetzelfde rapport juist positief geoordeeld wordt over het op de beurs noteren van certificaten van aandelen. Dat zou in dit scenario namelijk ook prima kunnen als de stichting beheer tevens als administratiekantoor functioneert. Een andere optie is om het kapitaal van de bank op te splitsen in aandelen A en aandelen B, waarbij de aandelen A (met zeggenschap) gehouden worden door een stichting en de aandelen B (zonder of met minder zeggenschap en met winstrecht) genoteerd worden aan de beurs.
Onhaalbaar? Allerminst. Dit is namelijk precies hoe Carlsberg, Novo Nordisk en Maersk gestructureerd zijn. Door de tijd heen zijn deze bedrijven uitgegroeid tot 3 van de 5 grootste bedrijven van Denemarken. Deze en andere Deense steward-owned bedrijven zijn uitzonderlijk stabiel, leveren een belangrijke bijdrage aan hoogwaardige werkgelegenheid en leveren ook beleggers – waaronder Nederlandse pensioenfondsen – een stabiel en goed rendement.
De Volksbank wil haar maatschappelijke identiteit beschermen
De Volksbank is volgens het rapport van mening dat haar maatschappelijke identiteit beschermd dient te worden via ‘governance voorzieningen’. Een constructie waarbij alle (of de meerderheid van de) zeggenschap door een stichting beheerd worden, biedt hiervoor op de lange termijn goede mogelijkheden.
NLFI stuurt aan op zo hoog mogelijke verkoopopbrengst
NLFI lijkt in haar advies vooral gebrand op een zo hoog mogelijke verkoopopbrengst op de korte termijn. Dat sluit aan bij de intentie om een zakelijk, niet politiek, advies uit te brengen. Tegelijkertijd is het een erg eenzijdige interpretatie van wat ‘zakelijk’ is.
In een tijd waarin bedrijven zoeken naar de mogelijkheid om te kunnen streven naar brede waardecreatie, zou het zonde zijn als nota bene de overheid de Volksbank een toekomst geeft waarin de belangen van de aandeelhouder voorop staan. Er zijn andere opties voorhanden. Een steward-owned Volksbank kan zowel aandeelhouders als de maatschappij (en daarmee in the end ook onze overheid) op de lange termijn veel opleveren.
In het FD van 21 juni verscheen een opinie artikel van de voorzitter en de directeur van het academische netwerk Sustainable Finance Lab waarin zij ook pleiten om De Volksbank steward-owned voort te zetten.