Vanaf volgend jaar kan een vennootschap aandelen in een onderneming onbelast aan een ANBI schenken. Dat maakt de weg vrij voor meer ondernemers die hun bedrijf steward-owned willen maken. Voor ondernemers die hun bedrijf – net als de oprichters van onder andere Bosch, Patagonia en Zeiss – in beheer van een stichting willen nalaten, wordt het fiscaal aantrekkelijker gemaakt om dat te doen.
Voor veel ondernemers is bedrijfsopvolging vroeg of laat een belangrijk thema. Een ondernemer heeft bij bedrijfsopvolging bijvoorbeeld de keuze om zijn bedrijf te verkopen of door te geven aan zijn kinderen. Steward-ownership biedt een alternatief, waarbij het bedrijf doorgegeven wordt aan stewards. Stewards zijn opvolgers die niet op basis van geld of een familieband, maar op basis van kennis, kunde en de missie worden geselecteerd. Hierdoor kunnen steward-owned bedrijven in het belang van de missie, de onderneming en haar stakeholders blijven handelen.
De transitie naar steward-ownership
Bij de transitie naar steward-ownership worden aandelen vaak overgedragen aan een of meer stichtingen. Dit kan door verkoop of door schenken. Indien een overdracht van aandelen plaatsvindt, is over de waardeaangroei uit het verleden in beginsel belasting verschuldigd.
Verkoop
Bij een verkoop van aandelen vanuit privé is over de waardeaangroei uit het verleden box-2 heffing verschuldigd. Wanneer de koopprijs volledig schuldig wordt gebleven kan onder voorwaarden worden gebruikgemaakt van een betalingsregeling. Op basis van deze betalingsregeling kan de verschuldigde box 2-heffing in tien jaren renteloos worden betaald, in dat geval moeten er wel zekerheden worden gesteld. Verkoop van aandelen vanuit een houdstervennootschap zal doorgaans zijn vrijgesteld van vennootschapsbelasting vanwege de toepassing van de deelnemingsvrijstelling.
Schenking vanuit privé
Kwalificeert de stichting als een zogenoemde Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI) dan kan voor schenkingen van bedrijfsaandelen vanuit privé de giftenaftrek worden gebruikt om de box 2-heffing te verminderen. Een aandachtspunt hierbij is dat de giftenaftrek voor periodieke giften vanuit privé sinds 1 januari 2023 is beperkt tot 250.000 euro per jaar per huishouden.
Schenking vanuit een vennootschap vanaf 1 januari 2024 fiscaal aantrekkelijker
Voor giften door een vennootschap aan een ANBI geldt nu een beperkte aftrek tot 100.000 euro per jaar of maximaal 50% van de winst, waarbij het meerdere wordt aangemerkt als dividend, waarover box 2-heffing is verschuldigd. In het door de Tweede Kamer aangenomen Belastingplan 2024 blijft de aftrek in stand en is een voorstel opgenomen om giften vanuit een vennootschap aan een ANBI niet langer als belast dividend aan te merken. Hierdoor kunnen bedrijfsaandelen vanaf 1 januari 2024 onbelast vanuit een houdstervennootschap aan een ANBI worden geschonken.
Door de voorgestelde wijzigingen wordt steward-ownership een fiscaal aantrekkelijke alternatieve vorm van bedrijfsopvolging, die eventueel zelfs gecombineerd kan worden met de bedrijfsopvolgingsregeling als eigendom deels overgedragen wordt aan een ANBI en deels binnen de familie gehouden wordt.
Als de verkrijger als ANBI kwalificeert, is de schenking bovendien vrijgesteld van schenkbelasting.
Update 27 oktober 2023:
Op 27 oktober 2023 heeft de Tweede Kamer het Belastingplan 2024 aangenomen, inclusief een amendement waardoor giften aan een ANBI tot 100.000 euro per jaar aftrekbaar blijven. Eerder was het voornemen om deze aftrek te laten vervallen. In bovenstaande tekst is deze update verwerkt.
Verder lezen over steward-ownership voor familiebedrijven
Wil je weten hoe verschillende bekende familiebedrijven steward-ownership toepassen? En op welke manieren de familie betrokken kan blijven? Onze collega Jorick Wijnen schreef voor Tijdschrift Familiebedrijven een uitgebreid artikel over steward-ownership voor familiebedrijven. Lees een ingekorte versie van het artikel (PDF, 12 pagina’s).
Verder kijken
- – Tegenlicht uitzending Goed Geld Verdienen over steward-owned bedrijven
- – WDR/Arte docu over steward-owned bedrijven (Duitstalig, met Nederlandse ondertiteling)
Verder luisteren
- – Podcast interviews met de oprichters, CEO’s en stewards van Nederlandse steward-owned bedrijven
- – De Ecosofie podcast, waarin Marnix Kluiters in gesprek gaat met collega Gijsbert Koren