Deze drie steward-ownership modellen worden in Nederland toegepast
Steward-ownership is een innovatief alternatief voor conventionele vormen van eigenaarschap. Tegelijkertijd is het een bewezen concept, dat al vele jaren door zowel grote als kleine bedrijven wordt toegepast, zoals deze 8 bedrijven:
Een aantal grote en kleine Nederlandse, Duitse en Deense steward-owned bedrijven
Deze en andere steward-owned bedrijven maken niet allemaal gebruik van dezelfde rechtsvorm, maar hebben binnen hun juridische structuur gekozen om de twee universele steward-ownership principes te borgen:
Zelfbestuur: Stemrecht ligt bij mensen die betrokken zijn bij het bedrijf. Dit zeggenschap kan niet verkocht worden.
Winst dienst de missie: Winst wordt geherinvesteerd in het bedrijf en/of gedoneerd in lijn met de missie van het bedrijf. Investeerders en oprichters worden eerlijk gecompenseerd.
Drie modellen
De Nederlandse steward-owned bedrijven maken voor de uitwerking van de twee steward-ownership principes met name gebruik van de volgende drie modellen:
Golden share
Bij het golden share model geeft de onderneming aandelen met stemrecht aan stewards. Deze aandelen kunnen nooit verhandeld worden. Investeerders kunnen economische aandelen verkrijgen en deze eventueel verhandelen. Een stichting houdt een golden aandeel met veto-rechten om te borgen dat de structuur in stand wordt gehouden. Een voorbeeld van een bedrijf dat dit model toepast is Beterboeken.
Geneutraliseerd kapitaal
Bij het geneutraliseerd kapitaal model is het economisch eigendom over het bedrijf in handen van een stichting. De waarde van het bedrijf is daarmee volledig ‘geneutraliseerd’. Het stemrecht ligt bij stewards en kan nooit verhandeld worden. Een voorbeeld van een bedrijf dat dit model toepast is surfschool The Shore.
Shareholder foundation
Bij het shareholder foundation model is het gehele bedrijf – of het merendeel van het stemrecht – in handen van een stichting met een degelijke governance structuur, waardoor de stichting als verantwoord eigenaar kan optreden. Een voorbeeld van een bedrijf dat dit model toepast is Triodos Bank.
De keuze voor een model wordt onder andere bepaald door het type bedrijf, de doelstellingen en ambitie van dat bedrijf en de fase waarin het bedrijf zich bevindt. Voor een bedrijf dat durfkapitaal nodig heeft, kan het bijvoorbeeld interessant zijn om aandelen uit te kunnen geven, hoewel het ook goed mogelijk is voor een stichting om obligaties of certificaten van aandelen uit te geven, zodat het bedrijf eigen vermogen verkrijgt om te kunnen groeien.
De keuze voor steward-ownership is onomkeerbaar (dat is immers de waarde), maar dat betekent niet dat bedrijven ook vast zitten in een gekozen juridische vorm. Het is goed mogelijk om de juridische uitwerking door te ontwikkelen, of zelfs van rechtsvorm te veranderen.
Wil je meer weten over de verschillende juridische modellen? Lees dan ons digitale boekje (PDF, 20 pagina’s).