Kledingmerk Patagonia, horlogebedrijf Rolex, lenzenmaker Zeiss, verpakkingsbedrijf Topa, supermarktketen Odin en nu het Groningse telecombedrijf Voys. Wat hebben deze succesvolle bedrijven met elkaar gemeen? Het zijn allemaal steward-owned ondernemingen waarvan de aandelen ‘aan de samenleving’ zijn geschonken. Een stichting, in Nederland meestal met ANBI-status, zet dividenden van deze bedrijven in voor maatschappelijke doeleinden, zoals het tegengaan van klimaatverandering, medisch-wetenschappelijk onderzoek of het bevorderen van cultuur en sport.
Maatschappelijke betrokkenheid en een positief verschil maken in de wereld is voor veel ondernemers een belangrijkere drijfveer dan rijk worden, zo blijkt jaar op jaar uit de Global Entrepreneurship Monitor. Het is dan ook niet vreemd dat een groeiend aantal bedrijven voor steward-ownership kiest en succesvolle ondernemers hun aandelen bijvoorbeeld aan een ANBI-stichting schenken. Yvon Chouinard, oprichter van Patagonia, deed dat en stelde: “Earth is now our only shareholder”. Mark Vletter, één van de oprichters van Voys, deed het ook en zei: “Waarom zou al dat geld mij toekomen?” Loek Dijkman, oprichter van Topa stelt: “De winst wordt aangewend voor het algemeen nut”1
De regeling ‘geven vanuit de vennootschap’ zorgt ervoor dat giften vanuit een vennootschap aan een ANBI-stichting niet belast zijn. Dat is een mooie impuls voor steward-ownership. Maar het nieuwe kabinet wil de regeling intrekken. Als dat doorgaat, classificeert de overdracht van aandelen vanuit een vennootschap aan een ANBI straks als een dividendopname aan de eigenaren. In dat geval moet circa 40% dividend- en inkomstenbelasting worden betaald over de waarde van de gift. Een ondernemer met een bedrijf ter waarde van bijvoorbeeld € 100 miljoen zou bij het schenken van de aandelen aan een ANBI-stichting zo’n € 40 miljoen aan belasting moeten afdragen. In de praktijk is een dergelijk groot bedrag niet beschikbaar zonder ontmanteling of gedeeltelijke verkoop van het bedrijf. Zo wordt steward-ownership voor gevestigde bedrijven ontmoedigd en bemoeilijkt.
Grote geld donaties vanuit bedrijven aan ANBI-stichtingen worden op dezelfde manier geraakt. TomTom medeoprichter Pieter Geelen zegt hierover: “Met wat mijn bedrijf indertijd verdiende aan de beursgang van TomTom hebben mijn vrouw en ik de Turing Foundation opgezet. We droegen ieder jaar tientallen miljoenen over aan deze ANBI-stichting, die het geld op haar beurt besteedt aan medisch-wetenschappelijk onderzoek, cultuur en natuurbescherming. Met de voorgestelde maatregelen hadden we dat nooit gedaan. Zo komen er in Nederland geen nieuwe Turing Foundations meer.”
Onze oproep aan het kabinet is duidelijk: houd de regeling ‘geven vanuit de vennootschap’ in stand. Blijf stimuleren dat succesvolle ondernemers bijdragen aan de samenleving. Daar wordt echt iedereen beter van!
Gijsbert Koren, We Are Stewards
Siep Wijsenbeek, Vereniging van Fondsen in Nederland – FIN
1. In het boek 50 jaar anders ondernemen omschrijft Loek Dijkman waarom hij voor steward-ownership koos en zijn onderneming overdroeg aan een ANBI-stichting.